Падрыхтаванае на падставе: Барадулін, P. Босая зорка. Паэзія. - Мн. : «Маст, літ.», 2001. - 148 с.
Гасподзь! Затрымацца дазволь
На гэтай грэшнай зямлі.
Зрабі ласкавейшы мой боль.
Душы раўнавагу пашлі.
Праз ноч,
Што жыццём нараклі,
Я йшоў на Тваё святло.
Гублялася сцежка ў быллі,
Ды ў сэрцы світанне жыло.
Гасподзь! Прагані мой страх,
Што следам ідзе за мной.
Я, з праху зямнога прах,
Вінюся зямной віной.
Пачую Цябе і глухі.
Аддзячыць хачу стакроць.
Правіны мае і грахі
Даруй, літасцівы Гасподзь...
Ойча праведны, памажы
Быць пакорным Тваім іспытам.
Адвядзі мяне ад мяжы
Між жыццём і спаміж нябытам.
Павядзі мяне па жыцці,
Па трыпутніку і ажыне,
Памажы мне сцежку знайсці,
Што не кіне мяне на чужыне.
Памажы мне застацца сабой —
Быць з душою сваёй у згодзе,
Жыць і радасцю і журбой
У тваёй трывалай гасподзе.
Колькі дзён ты мне ні дасі, —
Буду ўдзячны і заўтра й сёння,
На зямлі і на небясі
Шчыра ўкленчу святой іконе.
Божа, паспагадай усім, —
І магутнаму, і слабому,
І відушчаму, і сляпому,
Каб у згодзе жылося ім.
Божа, паспагадай усім, —
Каб вайной не йшоў
Брат на брата,
Каб ржавела сякера ў ката,
Каб вячэраю пахнуў дым.
Божа, паспагадай усім —
Каб цяплелі пагляды людзкія,
Каб у старца не кралі кія,
Нічыіх не кралi радзім.
Да любові, да чысціні,
Да святла, да святога ўлоння,
Усявышні, i заўтра i сёння
Заблуканыя душы вярні!
І першы крумкач вылятаў з каўчэгу
Зірнуць. ці паменеў патоп,
А пасля
Галубка, бялейшая пер'ем ад снегу.
Л я цела глядзець,
Ці падсохла зямля.
Усё, што крыляла, паўзло, капыцела,
Бы ў хісткай калысцы,
У каўчэгу жыло.
Душа пакідаць не спяшалася цела.
Усмешка да часу таіла святло.
І Ной быў падпаскам
У Бога самога
Ці першым царом у дзяржаве жыцця,
Дзе крыўдзіць ніхто
Не жадаў анікога,
І гад быў рахманы, як тое дзіця.
Трымаўся каўчэг
На хрыбціне ў патопа.
Драмала дабро
Ля нявіннага зла.
Яшчэ маладая была Еўропа,
I Азія смуглай яшчэ не была.
Абсяг захлынаўся
Ў нахлыне i ў гуле.
I хваля вучылася глыбы глушыць.
Усё дапатопнае воды глынулі,
Каб пасляпатопнаму
Зноўку грашыць.
Калі з зялёнай галінкай алівы
Галубка вярнулася ў цесны каўчэг,
Смялеў Ной маўклівы,
Святлеў свет цярплівы
I час не спыняў свой імклівы бег.
I вадзіў сорак год Maсей
Па пустэльні народ свой цярпліва.
I загадваў змроку: лысей,
Прыручыўшы за дзівам дзіва.
На чарэнь пустэльні расой
Ападала з нябёсаў манна.
Спавіваў вінаграднай лазой
Смяглы прыпар тугу старанна.
Перапёлкі густой чарадой
На вячэру самі ляцелі.
I расло пад цяжкой ступой
Ад нясцерпнае стомы зелле.
I Масей у скале скупой
Посахам высякаў крыніцу.
Дым ахвярны, як супакой,
Мусіў Богу прыемна віцца.
I ў Егіпет хацеў не раз
Знецярпелы народ вярнуцца.
Рабскія ланцугі якраз
Не даюць душы развінуцца.
I Масей сорак год блукаў,
Каб знявер'е ступіла кіпці,
Каб апошні ў пустэльні сканаў
Той, хто помніў рабства ў Егіпце.
Ціхі Авель авечак пас,
Каін, брат яго, земляробіў.
Кожны Богу свой дар прыпас
I паклонам зямным аздобіў.
Бог прыняў ад Авеля дар,
Авеля прыхінуў,
А ў брата
Не прыняў дар Усеўладар.
Каін i запытаў вінавата:
— Мой чаму не прыняты дар?
Я прынёс, што зямля ўрадзіла.
— Калі чыніш дабро, дык твар, —
Бог сказаў, — не ўнурай паныла.
Як не чыніш дабро, ў дзвярох
Грэх ляжыць.
Да яго цябе цягне.
Каін крыўду змагчы не змог
I завяз у помслівай багне.
Цёплым полем браты ішлі.
I ляжаў там закляты камень.
Каін камень падняў з зямлі,
I забіў свайго брата Каін.
Бог пытае:
— Дзе брат твой знік?
— Я не ведаю, — Каін кажа, —
Хіба ж брату я вартаўнік?
Гэта ўжо не мая прапажа.
Бог сказаў:
— Чую голас крыві.
Што з зямлі да Мяне гукае.
Валацугай цяпер жыві
I выгнаннікам з небакраю.
І дасюль на Месяцы ўсе
Бачаць цень чалавека гарбаты.
Гэта брата за плеччу нясе
Каін,
Богам навек пракляты.
Мусіць ён да сканчэння дзён,
Хілы раб свайго сэрца злога,
Несці братазабойчы праклён,
Бо прылашчыў крыўду на Бога.
У сад Эдэмскі пасяліў Гасподзь
Адама голага й заўважыў ціха:
— Усё тваё.
А дно не падыходзь
Да дрэва ведання дабра i ліха.
З Адамам Ева голая была.
Слоў сораму не вымаўлялі вусны.
Цяпла ставала i было святла.
Але аднекуль выпаўз
Гад спакусны.
I надкусілі яблык сакаўны —
I сплыў туман з вачэй.
Не стала казкі.
I ўбачылі, што голыя яны.
Сплялі з лістоў фіговых папяразкі.
Бог выкляў гада, загадаў яму ж
Пыл тлусты есці i хадзіць на бруху.
I Еву вырак:
—Панам будзе муж.
У скрусе нараджацьмеш.
Слухаць скруху.
Жывіцца будзеш палявой травой, —
Сказаў Адаму, —
I карміцца з працы.
З зямлі ты ўзяты, станеш зноў зямлёй.
Ты пыл i пылам мусіш паўтарацца.
Бог выгнаў грэшнікаў з Эдэма вон,
Адзеў ix у адзежу скураную.
I кожны чалавек да скону дзён
Хітруе, спакушаецца, раўнуе.
Дык хто наслаў спакусу.
Гад ці Бог?
Хто Еву хітрым надзяліў імпэтам?
Калі б Адам спакусу перамог,
Ці мы былі б цяпер
На свеце гэтым?
Паломніца-зорка над імі ішла,
Вяла каралёў пакланіцца.
А зорка была з незямнога святла,
Як зерне з Гасподняй сяўніцы.
Яна ў Бітлеем каралёў прывяла.
I ў яслях Дзіцятка ляжала.
Хвала суцішала дыханне вала.
Спакора каня падкавала.
Хацелі пакінуць сябе валуны.
I ў цемры не гнулася выя.
У яслях світаў Нараджэнец зямны,
Над Сынам вачэла Марыя.
І скарбы паклалі Яму каралі —
І золата, й міра. й кадзіла.
І, ўкленчыўшы,
Іншай дарогай пайшлі.
Там іншая зорка хадзіла.
Укленчыць Дзіцятку прыйшлі пастух
Прапахлыя сонцам. вятрамі.
І ціха стаялі зямныя грахі.
І чуткі слязу выціралі.
Лес цёмны людзкі
Зарастаў i хлудзеў.
I зоркі ўзгараліся й гаслі.
Цярпліва спагадлівы Бацька
Глядзеў
На свет змаладзелы.
На яслі...
Хто прадасць Яго,
Ведаў Хрыстос,
Ведаў, i за якую плату.
Ведаў, што нецярпелася кату,
Што спяшаўся здзейсніцца лёс.
— I адзін з вас здрадзіць мяне,
Ён сказаў.
І вучні маўчалі.
І падказаў:
Хто са мной мачае
Ў місе зараз руку ўцямне.
— Ці не я, Раббі? —
Юда спытаў.
— Ты.
Пасля паламіў букатку:
— Ешце цела маё даастатку,
Піце кроў,
Што за ўсіх аддаў.
Недзе заскавытаў скавыш.
І закончылася вячэра.
Маладая мужнела вера.
Выйшаў з хаты
Свой несці крыж...
На ўсіх хапала сляпых цвікоў
I не хапіла відушчага жалю.
Апоплеч Хрыста
З абодвух бакоў
Двух разбойнікаў укрыжавалі.
I, жэрабя кідаючы,
Хутчэй
Вопратку падзялілі жаўнеры.
I аблачынка ў Хрыста з вачэй
Піла слязіны балючай веры.
І падавалі воцат Яму,
Каб смагу прагнаў,
І кпілі:
Усіх ратаваў Ён,
Тады чаму
Сябе ўратаваць
Не ў Ягонай сіле?
Адзін з разбойнікаў
І папрасіў Яго,
Дабываючы сваю прыжыццёвую кару:
— Як прыйдзеш да Гаспадарства Свайго,
Успомні мяне. Спадару.
І пачуў:
— Кажу табе сапраўды,
Сёння будзеш са мной у раю.
Абыякава йшлі гады,
Гналі перад сабою людзкую зграю.
Змяркаўся ціха ў разбойніка зрок.
Свае аблогі імгла займала.
Да пекла шлях
З крумкачыны крок,
Да раю —
Жыцця зямнога замала...
Не стылі доўга на крыжы цвікі.
Ісуса пахавалі на гародзе,
Каб узышоў у чалавечым родзе
Нанова Дух Ягоны на вякі.
І спавілі Яго, як немаўля.
І прывалілі каменем пячору.
І грузна камень лёг на грудзі гору,
Якім запаланілася зямля.
Калі да ўсходу сонца да труны
Прыйшлі
Марыя Магдалена й Маці,
З сабою ўзяўшы пахнасці ды масці,
Труну пустую ўбачылі яны.
I, камень адкаціўшы ад дзвярэй.
На ім сядзеў анёл.
Як бліскавіца,
Ён быў.
Дарма шукалі маладзіцы
Ісуса, не шкадуючы вачэй.
Анёл сказаў ім:
— Уваскрос Хрыстос!
Ідзеце й вучням
Гэта ўсё скажэце.
I паспяшалася світанне ў свеце.
I небу дзячліва ўсміхнуўся лес.
Дабро квітнела й камянела зло.
Як камень той,
Што глух каля пячоры.
Душа жадала звыкнуць да пакоры.
Жыццё сляпую смерць
Перамагло!
Арол застаецца арлом
I з адным крылом.
Ведаюць i стары й малады —
Усе дарогі вядуць на клады.
Самая шчодрая рука
Толькі ў жабрака.
Кожны зводзіць
Сваю Вавілонскую вежу
У дакор бязмежжу.
Сваю праталіну знойдзе грак.
У ветра кожнага свой вятрак.
Могуць вымераць карані
Глыбіню вышыні.
Цішыня глыбіні
Можа выслухаць карані.
Старасць — гэта маладосць,
Якая
Сябе гукае.
Горы давяраюцца спінам.
Магілы — знакі прыпынку
У канспекце жыцця няспынным.
Юда атрымаць рады
Трыццаць срэбранікаў
Па курсу здрады.
У сэрцы ці ўзімку, ці ўвесну
Богу й маці не цесна.
Рака быцця ў нябыт уцякае —
Ад жыцця ўцякае.
Няволя цвеліць ахвоту.
Цяжэй за ўсё трымаць у сабе
Злосць i пяшчоту.
Так ад пачатку сталася:
Унукі — гербавыя пячаткі
На атэстаце нашае старасці.
Мулкая дужа
Клетка сям'i,
Збітая з рэбраў мужа.
На погарб апусціцца цяжкай птушкай
Камень,
Каб стаць апошняй падушкай.
А ці смяюцца дзеці
Не ў нашым свеце?
Бог задумаў птаства. відаць,
Каб пра неба душы нагадаць.
Журба не забывае родны край,
А весялосці й на чужыне рай.
Лужына — акіяну радня,
Ад якой адмовілася глыбіня.
Выскачыў рух у цішыні з пакою,
Каб зарасці асакою спакою.
У суцяшэння
Чужая кішэня.
Думу не давярай суму.
I цішыні — не мані.
Як душа абрастае лускою.
Чысцяць яе не цяжкой рукою.
Галінка трымае расу на вісу —
Баіцца абразіць зямлёй красу.
Ступай шырэй, каб паменеў
Твой шлях у краіну ценяў.
Ён працінае за ўсё людей —
Пасівелы боль за дзяцей.
У цемрыве гліны
Зялёна шумяць карані.—
I шум на зямлі паўтараюць галіны.
На святыя Каляды
I ў зорак далёкіх
Цяплеюць пагляды.
Падвешвае лес калыску бяссонную
Кожнаму
За цёплую зорку ягоную.
Маладыя толькі
Сонца й мама.
Радасць яшчэ маладая таксама.
Быццам чорнаму буслу,
Душы
Просіцца затаіцца ў глушы.
Развітаные —
Мабыць, што й апошні
Раз вітанне.
На балі жыцця надзея чужая
Лес на белы вальс запрашае.
I як з жыццём ні хітрыш. —
Яно на табе ставіць крыж.
Глухому кажуху на вуха
Пра скруху шэпча завіруха.
Траянскай пароды коні
Цукар бяруць
З далоні.
Старасць — гэта калі
Чужыя усе на зямлі.
Слава —самы ружовы сон
Маладых, захмялелых дзён.
Вясёлая праца —
За вецер трымацца.
Улада —
Здрадлівая прылада.
Улада —
І дябальская прынада.
Жыццё —
Пазычаны ў вечнасці час
Для нас.
Сумленне, як ласку матчыну.
Не купіш i ў складчыну.
Мама —
Пасярэдніца між Богам i сынам —
Дзеліцца небам i хлебам адзіным.
Слова — усяго абнова.
Душа крылатая ў слова.
Растаюць паціху на дне душы
Крыўдаў калючыя ледзяшы.
Чалавекі, як ліхтары —
У кожнага
Свечка душы ўнутры.
Рыжы паўсюды рыжы —
I ў Полацку i ў Парыжы.
Не затрымаецца й на пагосце
Душа — залётная госця.
Ступаць аднолькава тузе
Ці па лязу, ці па слязе.
А ў каго запытацца наапаслед,
I чаго ты прыходзіў
На гэты свет?
Зямное жыццё — для душы астрог.
Панаваць над душой
Вольны толькі Бог.
Бог апошнім падзеліцца ў кожнай долі
I пра гэта не напомніць ніколі.
Hi ў зялёны гушчар, ні ў карчы
Ад самога сябе не ўцячы.
На юбілеі паслухай ва ўсёй пекнаце
Toe, што ўжо не пачуеш,
Лежачы на куце.
Ахвяру й ката хавае
Аднолькава
Памяць жывая.
Спярша пад табою гаворыць зямля,
Яна ж над табой
I пашэпча пасля.
Вочы — люстэрка душы
На жыццёвым свяце.
Калі запінаюць люстэрка -
Вусцішна ў хаце...
Ні за бяседным сталом, ні ў труне —
Самім сабой чалавек
Застаецца ў сне.
Сподзеву няма ўжо на спатолю,
I жыццё трымаецца на болю.
Белую аблачынку вішні,
Здаецца, выдыхнуў Звышні.
Я да скону заручаны з той стараною,
Дзе мама, як зорка,
Стаіць нада мною...
Рáсы перамяшаліся, як лясы.
Я за чысціню расы!
Пакуль не наб'е сабе добры гуз,
Беларус не ўзгадае,
Што ён — беларус.